The Artist

द आर्टिस्ट

ब्लॅक अ‍ॅंड व्हाईट फिल्म बघायला मजा येतेच पण जर तो मूकपट असेल तर.., प्लस तो फ्रेंच लोकांनी बनविला असेल तर, क्या बात हे! 🙂

NFAI येथे  यावेळेस “ढीगाने” नामांकने कमावलेला आणि पुरस्कार जिंकलेला ’द आर्टिस्ट’ बघायाला मिळाला.

तसे पाहायला गेलं तर गोष्ट वेगळी आहे; तरीही साधी, सोपी आणि भारतीय सिनेमा बघणार्‍यांना तर लगेच अंदाज लावता येण्यासरखी आहे. शॉर्टमधे सांगायचे तर – गोष्ट आहे एका कलाकराची जो हॉलिवूडमधे मूकपटांत नट म्हणून काम करत असतो. १९३० च्या काळात चित्रपट निर्मितीत होणार्‍या बदलांमुळे त्याची घुसमट होते आणि त्यातून बाहेर पडायाला त्याची प्रेमिका कशी मदत करते हे रंजकपणे, विनोदी अंगाने मांडले आहे.

सिनेमाची सुरुवातच होते ती ’जॉर्ज व्हॅलेंटाइन’ (Jean Dujardin) प्रमुख भुमिकेत असलेल्या एका मूकपटाच्या स्क्रिनींगने (खरच मजेशीर दृश्ये आहेत). नंतर जॉर्ज एके ठिकाणी फोटोग्राफर लोकांना ’पोज’ देत उभा असतो. तेवढ्यात चाहत्यांच्या गर्दीतून एक तरुणी- ’पेपी मिलर’ (Bérénice Bejo) चुकुन त्याच्या पुढ्यात येते. दुसर्‍या दिवशी एका वर्तमानपत्राच्या पहिल्या पानावर त्या दोघांचे फोटो येतात. त्यानंतर पेपी Extras साठी ऑडीशन द्यायला जाते, त्याठिकाणी डांसर म्हणून तिची निवड होते. किनोग्राफ नावाच्या स्टुडीओत जॉर्ज आणि पेपीची भेट होते. जॉर्ज पेपीला काम देण्यासाठी स्टुडीओच्या मालकाला गळ घालतो.  पेपीची एक वेगळी ओळख असावी म्हणून जॉर्ज तिच्या गालावर तीळ बनवितो. (ते तीळ ती कायम सांभाळते) पेपी जरी extra असली तरी जॉर्जला तिच्यासोबत असलेल्या scene ला बर्‍याचदा ’रीटेक’ द्यावे लागतात. कदाचित ह्याच काळात त्यांचे सूर जूळतात. पेपीला पुढे चांगली कामे मिळ्तात.

काही वर्षांनी कीनोग्राफ स्टुडीओ मूकपटांची निर्मिती बंद करून बोलपट बनविण्यास सुरुवात करतात. जॉर्जला बोलपटांची कल्पना आवडत नाही. तो स्वतंत्रपणे एका मूकपटाची निर्मिती करण्यास सुरुवात करतो. संपूर्ण कमाई त्यात लावतो. पेपी मुख्य भुमिकेत असलेला बोलपट आणि स्वत: मुख्य भुमिकेत असलेला जॉर्जचा मूकपट एकाच दिवशी प्रदर्शीत होतो. अर्थात जॉर्जचा मूकपट चालत नाही. १९२९ ला स्टॉक मार्केट कोसळते आणि जॉर्जचे दिवाळे निघते. त्याची बायको त्याला सोडून जाते. जॉर्ज त्याच्या नोकरासोबत एका छोट्या घरात रहायला जातो.

जॉर्जच्या वस्तूंचा लिलाव होतो. तो नोकराला कामावरून काढून टाकतो (बघण्यासारखा scene) . पेपीचे बरेच बोलपट गाजतात. जॉर्ज दारू-सिगारेटच्या आहारी जातो. तो पेपीचा एक बोलपट बघतो. तिथे खुप हसतोही. घरी दु:खी, चिडलेल्या अवस्थेत तो त्याच्याजवळ्च्या सर्व फिल्मच्या रीळ जाळतो. आग चांगलीच पेट घेते आणि जॉर्ज धुरामुळे बेशुद्ध पडतो. त्याचा कुत्रा पोलिसाला बोलावतो आणि त्याचा जीव वाचवितो. पेपीला ही बातमी कळाल्यावर ती जॉर्जला स्वता:च्या घरी नेते.

आता पेपी कीनोग्राफ स्टुडीओच्या मालकाला धमकी देते त्याने जॉर्जला काम द्यावे नाहीतर, तीसुद्धा काम करनार नाही. (विनोदी scene)

इकडे जॉर्जला कळते की लिलावातील सर्व वस्तू पेपीने विकत घेतल्या.. उद्वीग्न मनस्थितीत तो स्वत:च्या घरी जतो आणि आत्महत्येचा प्रयत्न करतो. पेपी तेथे पोहचून त्याला थांबविते. ते दोघे मिळून शूटींगसाठी नाचतात. येथे दोन डायलॉग येतात आणि सिनेमा संपतो.

अनेक दृश्ये स्मरणात राहतात.

कुत्र्याच्या अफलातून करमती आहेत. जॉर्जला एक स्वप्न पडते ते खुप भारी दाखवले आहे. एका दृश्यात जॉर्ज दारु पिताना दाखवला आहे, तो कॅमेराचा अ‍ॅंगल भारी आहे. दुसर्‍या एका दृश्यात जॉर्जची प्रोजेक्टरवरची सावली…

२२FPS असल्यामुळे त्याकाळचा फीलसुद्धा छान येतो.

खुप पोझिटीव्ह गोष्टी आहेत या सिनेमात.

हा सिनेमा बर्‍याच गोष्टी “न बोलता” दाखवतो.

कलाकारचे आयुष्य दाखवतो.. नशीब, चढ-उतार दाखवतो. पाळीव प्राण्याचे माणसावरील प्रेम, नोकराचे मालकारील प्रेम, केलेल्या मदतीची कृतज्ञता ठेववी. सर्वात महत्वाचे शिकवतो – बदलाला सामोरे जावेच लागते.

Pune Science Film Festival

Pune is always happening place. This time it is again something different.

First Pune Science Film Festival took place at National film archive of India (NFAI) in association with Vishwa Scientific (VS), Vigyan Prasar (VP) and Khagol Vishwa (KV). During the three days of event, there were screening of films, presentations by scientists and Docudrama films.

Behind the Scene:

Pune Science Film Festival

Year 2012 is Tapapurti (completing 12 years) year of Khagol Vishwa. KV is group of amateur astronomers. It works in Astronomy outreach and has organized many public programs over the years like arranging Star Parties and Science Congress at Pimpri-Chinchwad. KV and VS two sister organizations decided to host Pune Science Festival. This festival initially had three parts exhibitions of research projects of 15 research institutes in Pune, interactions with eminent scientists and screening of science popularizing films. Experiencing the potential and depth each of these parts, it was decided to organize each part as independent events.

Speaking about the first-ever such festival, co-coordinator of the festival, Mayuresh Prabhune said, “The film medium is the most attractive and effective to reach out to the masses. The graphics and visuals are easier to connect and help to understand the subject better.”  Prabhune said that though the films this year have been contributed by research centres and amateurs only, the festival will inspire more contributions from next year.

Day 1:

Prof. Deshmukh, Prashat Pathrabe, Dr. Bhatkar and Dr. Natu

Professor A.L. Deshmukh, president of Khagol Vishwa explained the importance of science films and bringing eminent scientists in front public for direct interaction.

Dr. Vijay Bhatkar senior computer scientist who inaugurated festival, said “ For the first time science film festival is organised other than by Indian science congress and it is like public private partnership program. Make films on scientist in India show what and how they changed the world. There is need of making films in regional languages and also using high-tech faculties such as IPTV. Tomorrow’s directors, scientists would be coming from these audience.”

Dr. Ranade told role of Vigyan Prasar in popularizing the science all over India. He said “After the invention of films making, in just a decade of time technology was introduced in India. Comparing this delay with other technologies, surely it was not that late. But still even today we are lagging in using it for science popularization”

As 2012 is year of mathematics, film festival began with the screening of a film on the life of eminent mathematician Shriniwas Ramanujan titled — the ‘Enigma of S Ramanujan’. Mr. Nandan Khudyadi, alumnus of FTII and filmmaker this film talked about his experiences while shooting. Also he was very impressed by response to festival. About the film he said “Film was made 25 years back for National council for science and technology communication. I went to TIFR for gathering research material. Film was shot at Ramanujan’s home and his school.”

There was talk by Dr. Arvind Natu from IISER Pune on Nature Inspired Technology.

Next film screened was award winning film at 99^th Indian science congress (ISC). Home – our garden of eden.

There was interactive session with Dr. Medha Khole, deputy director of IMD. She talked about – Extreme weather phenomena.

Last film of the day was Electron ki Khoj produced by Vigyan Prasar.

Day 2:

Day started with film – Force of Nature. Documentary portrait of environmentalist David Suzuki, produced by Director Sturla Gunnerson.

Next was X-ray ki khoj film produced by Vigyan Prsar was screened.

Special jury award winning film at ISC – The Dream Fulfilled was screened based on the challenges faced by DMRC during construction metro rail in National Capitol region of India.

Another film made by Mr. Nandan Khudiyadi – C. V. Raman got appreciation by audience.

In afternoon session Mr. Mayureh Prabhune, coordinator of festival presented project of Vishwa Scietific – Project Meghdoot which is researching the monsoon on different levels. This project is exploring the Social effects of monsoon  and traditional knowledge of monsoon in different communities all over India.

There were other films screened like The Darwin Puzzle and astronomical film – The Cosmic Collision.

Last film of second day was produced by Khagol Vishwa on Lonar creator featuring degradation of unique ecosystem in the salt water lake in meteorite impact crator.

Day 3:

First film of the 3rd day was documentary film on Hubble space telescope produced by ESA. Arvind Paranjpye, Director of Nehru Planetarium Mumbai talked after film answering questions of audience right from astronomy to science in schools.

Film on biography of J. C. Bose produced by Vigyan Prasar was followed by the interactive session conducted by Ashok Khutwad of IMD – “Amazing Antarctica”. He spent almost a year on south pole for research.

Pune Science Film Festival finished with astronomical film – Journey to the stars.

During closing ceremony Ashok Khutwad promised to arranged film making workshop in summer vacation for students. Dr. Arving Ranade of Vigyan Prasar announced that VP along with Vishwa Scientic will host such science film festival in every district in Maharashtra. He also encouraged students to take part in next film festival organised by Indian science congress.

Executive Committee of festival. Photograph by Mayuresh Konnur